جاذبه گردشگری اصفهان

در ميانه ي فلات ايران شهري قرار دارد که با ديدني ها و زيبايي هايش بسياري را از اقصي نقاط جهان به سوي خود مي کشاند. گردشگران بسياري راهي اين ديار مي شوند تا به گوشه گوشه اش سر بزنند و غرق در تماشاي سازه هاي چشم نوازش شوند. شايد به راستي لقب نصف جهان شايسته ي اين خطه ي کهن سرزمين مان است که تاريخ را اين چنين با شکوه روايت مي کند.

1- کاخ چهلستون
يکي از تماشايي ترين بناهاي تاريخي اصفهان کاخ چهل ستون مي باشد که مساحتي بالغ بر67000متر مربع را به خود اختصاص داده است.

اين بنا در ميان باغي چشم نواز قرار دارد و هسته ي اوليه ي آن کوشکي است که شاه عباس اول، آن را بنا نهاد و در سلطنت شاه عباس دوم، با اعمال تغييراتي کلي در بنا، تالار آينه، تالار 20ستون، دو اتاق بزرگ شمالي و جنوبي تالار آينه، ايوان هاي طرفين سالن پادشاهي و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزيينات نقاشي و آينه کاري و کاشي کاري ديوارها و سقف ها به آن افزوده شد.
اين شاهکار معماري ايراني در تاريخ 15دي سال 1310 با شماره ي 108 در فهرست آثار ملي ايران قرار گرفت.
2- کاخ هشت بهشت
کاخ هشت‌ بهشت يک کاخ تاريخي در شهر اصفهان است که در دوران حکومت شاه سليمان صفوي و به سبک معماري اصفهاني در دو طبقه و در ميان باغي بزرگ ساخته شد.

اين کاخ روزگاري به عنوان زيباترين کاخ عالم شناخته مي شد. اين بنا از حيث تزيينات يکي از نمونه هاي کم نظير معماري ايراني در عصر صفويه است و به گفته برخي از کارشناسان تاريخ، اين عمارت براي هشت سوگلي حرم پادشاه در نظر گرفته شده بود و 4 نفر در طبقه ي همکف و 4 نفر در طبقه ي اول زندگي مي کردند.
يکي از ويژگي هاي قابل توجه بنا وجود يکپارچگي در ميان فضاهاي آن است و در عين تنوع و گوناگوني فضاها وحدت در ميان آنها به چشم مي خورد. سقف پوشيده از مقرنس هاي گچي و آينه کاري هاي بر روي ديوار از ديدني ترين قسمت هاي اين بنا به شمار مي روند.
نام اين عمارت از تاريخ22آذر 1313 با شماره227 در فهرست آثار ملي ايران قرار دارد.

3- عمارت عالي قاپو
عمارت عالي قاپو نام بنايي باشکوه است که به عنوان يکي از مهم ترين شاهکارهاي معماري اوايل قرن يازدهم هجري شناخته مي شود. با توجه به منابع تاريخي، اين عمارت نقش دروازه مرکزي و ورودي را براي کليه ي قصرهاي دوران صفويه در محدوده ميدان امام ايفا مي کرده و اين ميدان را به دولتخانه و عماراتي مانند رکيب خانه، جبه خانه، تالار تيموري، تالار طويله، تالار سرپوشيده و کاخ چهلستون و ديگر عمارات مربوط مي ساخته است.

شالوده ي بنا در دوره شاه عباس اول ايجاد شد و در دوره هاي بعد، تغييراتي در آن صورت گرفت. با وجود آسيب هايي که در طول تاريخ به اين بنا وارد شده اما هنوز هم مي توان شاهکارهايي از تزيينات و نقاشي هاي عصر صفويه و تزيينات ويژه ي هر يک از 5طبقه ي اين عمارت و ايوان بزرگ آن را لمس نمود و زبان به تحسين گشود.
نام اين عمارت از دو واژه عالي و قاپو تشکيل شده است که در کنار هم به معناي سردر بلند يا درگاه بلند به کار مي روند. براي حفاظت از اين اثر ارزشمند، نام آن را از تاريخ 15 دي سال 1310در فهرست آثار ملي ايران قرار داده اند.
براي آشنايي بيشتر با اين بناي با شکوه صفويه مطلب زير را از دست ندهيد:
عمارت عالي قاپو ؛ اصفهان | يادگاري باشکوه از دوران صفويه
4- توحيدخانه
توحيدخانه نام بنايي مربوط به دوران صفويه است که در پشت کاخ عالي قاپو مي باشد و در روزگاران قديم به عنوان مطبخ و زندان کاخ مورد استفاده قرار مي گرفته است.

در منابعي آمده که اين بنا در دوران شاه عباس اول به عنوان محلي براي تجمع صوفيان شناخته مي شد و محل گرد هم آمدن آنها در شب هاي جمعه بود. آنها در اين مراسم به جان شاه دعا مي کردند و خود شاه نيز گاهي در اين محل حضور مي يافت. همين امر سبب شد تا توحيدخانه به عنوان يک مکان مقدس، معرفي گردد و  هيچ کس حق نداشت با سلاح به آن وارد شود.
در سال‌هاي حکومت قاجار، اين بنا از رونق و تقدس افتاد و در دوران پهلوي نيز علاوه بر تبديل گنبد بنا به زندان، در بخشي از زمين‌ هاي توحيدخانه ساختمان‌ هايي براي شهرباني ساخته شد.
5- سر در قيصريه
در ورودي اصلي بازار اصفهان يکي از سازه هاي دوران صفويه قرار دارد که با نام سردر قيصريه شناخته مي شود. در گذشته اين بنا 3 طبقه داشت که در اثر تخريب امروزه تنها دو طبقه از آن باقي مانده است. در طبقه ي تخريب شده نقاره خانه قرار داشت و به وسيله ي نواختن موسيقي در آن، اوقات روز به مردم اعلام مي شد. طبقه ي دوم به  امور دفتري و بازرگاني اختصاص داشت و در پايين ترين طبقه حجره هايي براي خريد و فروش در نظر گرفته شده بود.

سردر قيصريه شامل چهار درب فرعي، يک دروازه اصلي و يک حوض مي باشد و بر بالاي آن نقاشي‌هايي به قلم رضا عباسي، ناقوس دير هرمز و ساعت قلعه پرتغالي‌ها به چشم مي خورد. نام اين اثر در تاريخ 15 دي 1310با شماره ي ثبت 103 به‌عنوان يکي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

6- ميدان امام ( نقش جهان )

ميدان امام يا نقش جهان، ميداني مستطيل شکل با ابعاد 560 در160متر مي باشد که در مرکز اصفهان قرار دارد و به عنوان يکي از مجموعه هاي تاريخي مهم شهر شناخته مي شود. اين ميدان در دوران صفويان و در محل باغي به نام نقش جهان ايجاد شد و در سراسر دوران حکومت شاهان صفوي از رونق برخوردار بود اما در دوره هاي بعد دچار رکود گرديد و آسب هايي به آن وارد شد.

در چهار سوي اين ميدان بناهايي تاريخي ديده مي شوند؛ بناهايي همچون عالي‌قاپو، مسجد شاه (اصفهان)، مسجد شيخ لطف‌الله و سردر قيصريه. علاوه بر اين جلوه هاي تاريخي، دور ميدان 200حجره ي دو طبقه وجود دارد که در اکثر آنها سوغات و صنايع دستي به فروش مي رسند.
ميدان نقش جهان از نخستين آثار ايراني است که نامش در ارديبهشت سال 1358با شماره 115 در فهرست ميراث جهاني يونسکو به ثبت رسيده است و از تاريخ 8 بهمن 1313 نيز با شماره 102 در فهرست آثار ملي ايران قرار دارد.

7- آتشگاه
آتشگاه نام تپه اي تاريخي از جنس سنگ‌هاي رسوبي است که قدمتي تاريخي دارد و بناي آتشکده اي را از دوران ساسانيان بر فراز خود جاي داده است. نام اصيل و کهن بنا مِهربين يا دژِ مهربين يا آتشکده ي مهربين مي باشد و امروزه با نام آتشگاه يا کوهِ آتشگاه از آن ياد مي شود.

بافت اين ساختمان از لايه هاي خشت و ني است و در ارتفاع 100متري نسبت به دشت هاي اطراف قرار دارد. پايه‌هاي بزرگ و خشتي، بقايايي از راه پله‌هاي کنده شده در قلب سنگ و سازه اي گرد و يک اتاق هشت گوشه همه ي آن چيزي است که از اين ساختمان باقي مانده است. نقل است که موبدان زرتشتي، در اين اتاق از آتش مقدس نگهداري مي کردند.
اين سازه ي کهن در تاريخ 11 آذر سال1330با شماره ي 380 در فهرست آثار ملي ايران ثبت شده است.
8- مجموعه عليقلي آقا
عليقلي آقا نام يكي از خواجه سرايان نيكوكار در زمان شاه سلطان حسين صفوي بود که مجموعه اي شامل مسجد و بازار و سرا و چهار سو را در اصفهان بنا نهاد. هر يک از اين بناها کاشيکاري هاي زيبايي دارند و در کنار يکديگر در اوج شکوه و زيبايي به نظر مي رسند.

تکميل اين بنا تا زمان قاجار نيز ادامه داشت به طوري که کتيبه هاي موجود اضافه شدن شبستان به مسجد اين مجموعه را در دوره ي قاجار تاييد مي کنند. در دوره پهلوي نيز نقاشي هايي به آن اضافه شد و پس از آن به مرور زمان قسمتهايي از آن از بين رفت. بر اساس اسناد و شواهد تاريخي اين مجموعه حدود315 سال قدمت دارد.
9- سارويه
سارويه يا کهن دژ يا تپه اشرف اثري با قدمت 7000سال است که در واقع بقاياي يک کتابخانه بزرگ مي باشد. در اين کتابخانه، کتاب‌هاي فراواني قرار داشته و در حمله اعراب به ايران ويران شده است.

امروزه از آن شکوه تنها تپه اي باقيمانده که نامش از تاريخ 26آبان سال1375با شماره ي 1770 در فهرست آثار ملي ايران قرار دارد.

 10-منارجنبان(دیدنی های اصفهان)

- یکی از کارهایی که در سفر به اصفهان باید انجام داد، دیدن منارجنبان است. بنای عجیبی که گردشگران استقبال زیادی از آن می‌کنند. همان‌طور که از نام این بنا هم پیداست، مناره‌های آن تکان می‌خورد. یعنی کافیست یکی از مناره‌های آن را تکان دهید، تا مناره دیگر هم تکان بخورد.قبل از هر چیز باید بگوییم که برخلاف تصور غالب، فقط مناره‌های این عمارت تکان نمی‌خورد، بلکه با تکان دادن یک بخش، تمام عمارت تکان می‌خورد. ولی چون مناره‌ها بیشتر به چشم می‌آیند، به اشتباه تصور می‌شد که فقط مناره‌های آن تکان می‌خورند.برای سال‌ها، مردم دلیل تکان خوردن مناره‌های این بنا را نمی‌دانستند و این اتفاق برایشان خیلی عجیب بود. ولی بعدها پس از بررسی‌هایی که انجام شد، مشخص شد که چرا با تکان دادن بخشی از عمارت، بخش‌های دیگر آن هم تکان می‌خورند و می‌لرزند. علت تکان خورد این بنا یک پدیده فیزیکی به نام تشدید یا رزونانس است.

همان‌طور که می‌دانید، مولکول‌های اجسام در حال جنبش هستند و این جنبش ممکن است در برخی مواد بیشتر و در برخی کمتر باشد. ولی کافیست تا به آن‌ها انرژی و نیرویی وارد کنیم تا بیشتر به جنب‌وجوش بیفتند. بر اساس همین ویژگی، و از آن‌جایی که مناره‌ها کاملاً هم‌اندازه هستند، وزن کمی دارند و اینکه به هم متصل هستند،‌ با تکان دادن یک مناره، کل ساختمان و البته مناره دیگر هم می‌لرزد.
البته منارجنبان تنها بنا در جهان نیست که چنین ویژگی‌ای دارد. گفته می‌شود بناهایی در کشورهای دیگر هم وجود دارند که از چنین ویژگی‌ای برخوردارند. ولی ویژگی متمایز منارجنبان این است که بیشتر از این بناها تکان می‌خورد و بعضی هم می‌گویند که در سایر بناهای مشابه،‌ کل بنا نمی‌لرزد.

11- کلیسای وانک

آمنا پرکیچ مقدس، نام کلیسایی کهن و متعلق به ارامنه‌ی شهر اصفهان است که به نام‌های دیگری همچون کلیسای وانک نیز شهرت یافته است.وانک در زبان ارمنی به معنی صومعه است. این بنای تاریخی در دوران حکومت شاه عباس دوم و در منطقه‌ی جلفای (منطقه‌‌ای قدیمی و وسیع در اصفهان که ساکنان آن را ارامنه تشکیل می‌دهند) اصفهان احداث شد که امروزه به یکی از جاذبه‌های گردشگری تبدیل شده و می‌توان آن را در گروه دیدنی‌ها و جاذبه‌های توریسم مذهبی معرفی کرد.